Bộ Công an đang xây dựng dự thảo Nghị quyết nhằm bỏ thủ tục công chứng và xác nhận tình trạng độc thân trong các giao dịch mua bán đất đai, phương tiện giao thông đối với những trường hợp đã được số hóa và làm sạch dữ liệu.
Theo đó, trong các giao dịch như mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, thừa kế quyền sử dụng đất và mua bán, chuyển nhượng, đăng ký sang tên quyền sở hữu phương tiện giao thông, người dân sẽ không cần công chứng hợp đồng, không phải xác nhận tình trạng hôn nhân hay xuất trình bản sao giấy tờ cá nhân nữa. Thay vào đó, cơ quan chức năng sẽ dựa trên các dữ liệu số hóa, chuẩn hóa và xác thực được lưu trữ trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia để trích xuất và đối chiếu, gồm dữ liệu dân cư, hộ tịch điện tử, đất đai, đăng ký phương tiện giao thông và nền tảng xác thực điện tử VNeID.
Quy định này áp dụng cho cả công dân trong nước, tổ chức doanh nghiệp và người Việt Nam định cư ở nước ngoài khi thực hiện giao dịch dân sự tại Việt Nam.
Về quy trình thực hiện, bên mua và bên bán sẽ đăng nhập vào cổng dịch vụ công quốc gia để khai báo hợp đồng và đăng ký biến động đất đai, đồng thời xác thực danh tính qua VNeID mức 2 để hệ thống tự động kiểm tra thông tin nhân thân, tình trạng hôn nhân và quyền sử dụng đất hợp pháp. Hệ thống sẽ cung cấp mẫu hợp đồng điện tử để ký số hoặc in ra ký tại bộ phận tiếp nhận. Cơ quan đăng ký đất đai sẽ tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả trực tuyến hoặc trực tiếp theo lựa chọn. Giao dịch mua bán, chuyển nhượng phương tiện giao thông cũng áp dụng tương tự.
Mọi hợp đồng, hồ sơ giao dịch và nhật ký xử lý sẽ được lưu trữ điện tử trong hệ thống của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, phục vụ cho công tác kiểm tra, thanh tra, giải quyết tranh chấp hoặc xử lý vi phạm. Hợp đồng điện tử có giá trị pháp lý tương đương với hợp đồng công chứng.
Trong trường hợp dữ liệu chưa đầy đủ hoặc chưa xác thực, cơ quan tiếp nhận có thể yêu cầu người dân bổ sung giấy tờ liên quan hoặc hướng dẫn họ cập nhật dữ liệu hộ tịch, định danh hoặc xác thực VNeID mức 2 để sử dụng quy trình rút gọn cho các giao dịch sau.
Dự thảo cũng hướng tới việc xóa bỏ hoàn toàn giấy tờ thủ công trong thủ tục hành chính, giảm bớt chi phí, thời gian và phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Bộ Công an nhấn mạnh dự thảo là bước đột phá giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, phù hợp xu thế quốc tế và nguyên tắc “không yêu cầu những gì Nhà nước đã có”, khắc phục tình trạng “hành dân vì thiếu kết nối.”
Bộ Công an còn đang triển khai dự thảo sửa đổi các quy định về định danh và xác thực điện tử, dự kiến tích hợp 188 giấy tờ cá nhân và 390 giấy tờ tổ chức vào nền tảng VNeID, trong đó có sổ đỏ, bằng đại học, hộ chiếu và bổ sung tài khoản an sinh xã hội để chi trả trực tuyến các khoản hưu trí, bảo hiểm và hỗ trợ an sinh xã hội.
Các đề xuất này nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, hạn chế quan liêu, nhũng nhiễu và tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp trong các giao dịch dân sự.
